80 Nederlandse bestuurders presenteren nieuwe richtlijnen voor duurzaam leiderschap

Utrecht, 15 mei 2025 – Wat vraagt de duurzame en sociaal rechtvaardige toekomst van bestuurders en commissarissen? Hoe maken we spanning in de boardroom productief?

De transitie naar een duurzame economie vraagt om ander leiderschap op bestuurlijk niveau. Dat is de conclusie van meer dan 80 commissarissen en bestuurders die van 2022 tot 2025 samen met wetenschappers en governance-opleidingen werkten aan nieuwe richtlijnen voor duurzaam leiderschap. Zo bleek tijdens het Verdiepte Governance Slotevent van 14 mei. Deze zogeheten good practices vormen concrete handelingsprincipes die helpen om als mens én als bestuurder bij te dragen aan fundamentele transities. Vanwege de huidige structureel veranderende wereld wordt het toepassen van deze Good Practices in de boardroom nog urgenter.

Een nieuwe praktijk van besturen

Besturen in deze tijd vraagt meer dan rationele besluitvorming en controle. Of hoe een deelnemer het tijdens het slotevent verwoordde: “Het programma dwong mij om mijn ratio opzij te zetten. Juist door andere vragen te stellen, kom ik er dan achter wat ik echt voel.” Het omgaan met onzekerheden en de urgentie van klimaatverandering, sociale ongelijkheid en systeemveranderingen vraagt een andere houding in de boardroom. De good practices nodigen uit tot diepgaande reflectie op routines, mens- en wereldbeelden en het integreren van ethiek, authenticiteit en medemenselijkheid in besluitvorming. Binnen de nieuwe good practices is het zoeken en onderzoeken van ongemak het centrale thema. De andere zes practices bieden vervolgens verschillende perspectieven/lenzen om naar complexe vraagstukken te kijken – anders dan de lens van economie alleen – en zo te komen naar een meer menswaardige economie.

De zeven good practices:

1. Zoek en onderzoek het ongemak – Geef spanning in de boardroom ruimte en zie het als startpunt voor verandering.
2. Luister en stel andere vragen – Faciliteer gesprekken door met aandacht te luisteren en hoopvolle, toekomstgerichte vragen te stellen.
3. Doorbreek belemmerende routines – Herken welke gewoontes vernieuwing in de weg staan en durf ze te veranderen.
4. Voorkom morele gemakzucht met ethische reflectie – Integreer ethische overwegingen structureel in governance.
5. Ken jezelf en laat je zien – Wees bewust van je waarden, ontwikkel je als mens en breng je authenticiteit in.
6. Durf je te laten raken – Sta open voor verbinding, kunst, natuur en zingeving; verbreed je grondhouding.
7. Word een verbinder – Doorbreek polarisatie en zoek actief de samenwerking op, ook buiten de eigen kring.

Van ‘ongemak’ naar verdiepte governance

De onvermijdelijke spanning tussen duurzaamheid en betaalbaarheid veroorzaakt ongemak en spanning. Dit leidde in 2022 tot de start van het initiatief Ongemak in de Boardroom, waarin het project Verdiepte Governance haar oorsprong heeft. In zes leergangmodules stond het persoonlijk leiderschap van bestuurders en commissarissen centraal. De kern: vermijd ongemak en spanning tussen rol en persoon niet, maar zet dit juist ten dienste van transities en complexe vraagstukken.

Van binnenuit veranderen

Patrick Nullens (Universiteit voor Humanistiek):
“Deze practices helpen bestuurders en commissarissen om vanuit een ‘inside-out’-paradigma te handelen. Niet regels en structuren staan centraal, maar morele moed, menselijke ontwikkeling en verbinding. Zo maken we de transitie naar duurzame en rechtvaardige organisaties mogelijk.”

Rob Blomme (Nyenrode Business Universiteit):
“Wat we soms als ‘soft’ bestempelen, blijkt in de praktijk keihard nodig. We moeten het ongemak durven onderzoeken én benutten om tot nieuwe vormen van governance te komen.”

Het project is mede mogelijk gemaakt door de Goldschmeding Foundation. De good practices zijn gepresenteerd aan ruim 150 deelnemers tijdens het slotcongres in de Zalen van Zeven in Utrecht.

Mede mogelijk gemaakt door de Goldschmeding Foundation

Verdiepte governance wordt mede mogelijk gemaakt door de Goldschmeding Foundation. Gedreven door een langetermijnvisie streeft de Goldschmeding Foundation naar substantiële veranderingen in de wereld van werk, ondernemerschap en economische samenwerking. Het leiderschapstraject Verdiepte governance sluit, net als voorloper Ongemak in de Boardroom, perfect aan bij deze missie. Vandaar dat de community actief wordt ondersteund met financiering, kennis en netwerken.

Tijdens het slotevent werden Sjoerd Kamerbeek, Jojanneke Goedings, Fennemiek Gommer, Ralph Van Roessel en Jurgen Stegmann door Petri Hofste en Maria van der Heijden gevraagd naar hun ervaringen met ongemak. Nikki Trip en Sophie Kuijpers gaven een reflectie vanuit de jongere generatie: “Het is voor ons ondenkbaar om niet ook je persoon mee te nemen in je rol als bestuurder.”