Verdieptegovernance logo
De kunst van verbinden

De cirkel van verbinding: jezelf, de ander, de wereld

In een intieme, reflectieve sfeer komen bestuurders, commissarissen en wetenschappers samen voor de vijfde sessie van co-creatie. Het thema is deze keer ‘Verbinding’. Een alumnus van het eerder project Ongemak in de boardroom deelt in gesprek met Josephine de Zwaan zijn ervaringen met het programma waaraan hij als commissaris bij een grote verzekeraar heeft meegedaan. Aan zijn collega-commissarissen ondersteunt hij dit met persoonlijke voorbeelden.

“Telkens als ik dan na zo’n vrijdagsessie in de auto zat, voelde ik me weer geïnspireerd. Om in die soms weerbarstige praktijk waar we in werken, toch anders naar vraagstukken te kijken of anders te handelen”.
Alumnus van het eerdere ‘Ongemak in de boardroom’-project

Na deze mooie uitwisseling wordt verbinding letterlijk voelbaar. Hoogleraar én muzikant Rob Blomme begeleidt de groep in een serie lichaamsgerichte oefeningen waarin muziek en stem centraal staan. “We gaan samen een liedje zingen,” zegt hij, terwijl hij achter de piano plaatsneemt. Deelnemers zingen samen, een ervaring die niet alleen de verbinding met anderen versterkt, maar ook een nieuw soort openheid naar zichzelf brengt. Nieuwe energie wordt voelbaar. Het samen zingen bleek niet alleen een oefening in muzikale verbinding, maar ook een metafoor voor leiderschap: hoe stem jij je af op anderen, en hoe laat je ruimte voor harmonie zonder je eigen toon te verliezen? Kun je het ongemak dat je aantreft in het samen zingen, er laten zijn?

Niet alleen het hart, maar ook de cognitie wordt aangesproken. Professor Patrick Nullens schetst hoe de eerdere thema’s van Verantwoordelijkheid, Authenticiteit, Exploratief Denken en Morele Slimheid elkaar versterken. Hij stipt de belangrijkste theorieën en concepten aan die de revue gepasseerd zijn en laat zien hoe deze samenkomen in het thema van Verbinden. Langzaamaan ontstaat een nieuw mensbeeld dat anders naar de wereld kijkt en daarmee tot andere overwegingen en besluiten komt. De homo economicus is (bijna dan toch) met pensioen!

Ellemiek Etman

Dan komen we bij het hart van de sessie van vandaag: de “inside” van de persoon van de bestuurder of commissaris. Ellemiek Etman licht aan de hand van een quote het thema ‘Wereldbeelden’ toe:

 

“Our world view is not simply the we look at our world. It reaches inward to constitute our innermost being, and outward to constitute the world. […] It deeply configures our psychic and somatic experience, the patterns of our sensing, knowing and interacting with the world. No less potently, our world view […] constellates our outer reality, shaping and working the world’s malleable potentials in a thousand ways of subtly reciprocal interaction. World views create worlds.”

 

Richard Tarnas in ‘The Passion of the Western Mind. Understanding the Ideas that have Shaped our World View

Daarna begeleidt ze de groep in een diepgaande reflectie: hoe kijk jij naar de wereld? Door welke kernwaarden laat jij je leiden? Wat denk en voel je dan als deze onder druk komen te staan? Wat leer je over je leiderschap? De deelnemers beantwoorden deze vragen echter niet rechtstreeks. In plaats daarvan werken we met de ‘stream of consciousness dialogue’. Die helpt om het onbewuste bewust te maken en zo nieuwe kennis in en over jezelf te vinden. Dat is een hele andere manier van in gesprek zijn dan dat deze deelnemers dagelijks doen.

“Ik zei vooraf, hoe kan je nou weten wat je denkt, voordat je hoort wat je zegt? Maar met deze oefening hoor je jezelf dingen zeggen zonder dat je er over nagedacht hebt. En dan hoor je iets nieuws over jezelf. […] en wat dan uit je komt is rijker dan ooit in een normale conversatie zou kunnen plaatsvinden”

 

We werken in duo’s en oefenen met deep listening: luisteren om de ander te begrijpen. Het strakke protocol voelt eerst onwennig, maar opent vervolgens een ruimte voor verrassende inzichten. Het brengt voor veel mensen ook een gevoel van rust en verbondenheid.

 

“Omdat je geen verdiepingsvragen stelt, krijgt de ander de kans om zich uit te spreken. En je oefent dus bewust met luisteren. Dat is eigenlijk heel fijn. Je hoeft niets. Je doet niets. Je luistert alleen maar. En zo krijg je juist meer verbinding, terwijl je denkt dat het andersom is. Dus door alleen te luisteren krijg je meer verbinding dan door een vraag te stellen.”

 

Naar Verbinding naar Integratie

Al deze verschillende programmaonderdelen en reflecties vormden samen een mozaïek: elk onderdeel bood een ander perspectief op wat verbinding kan betekenen, van binnenuit en naar buiten toe. Deze CoP is daarin een scharnierpunt. Vandaag hebben we de eerste stappen inside-> out gezet: vanuit diepe verbinding met onszelf en de ander spraken we over leiderschap en wat je als bestuurder of commissaris vanaf nu anders gaat doen. Het wordt ook tijd voor actie, om alle learnings te verbinden en te integreren in een set van good practices die als hefboom dienen voor de nieuwe economie. Het thema Integratie staat daarom centraal in de volgende, laatste sessie van deze cyclus van Verdiepte governance.